کاربردهای اصول عملیه (اصل برائت، استصحاب، احتیاط و تخییر) در حقوق مدنی

thesis
  • وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یاسوج - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
  • author منیژه صرخه
  • adviser ابوالفضل علیشاهی
  • Number of pages: First 15 pages
  • publication year 1392
abstract

چکیده موضوع پایان نامه حاضر بررسی کاربردهای اصول عملیه در حقوق مدنی ایران است. در موارد بروز شک در تعیین حکم شرعی، ضوابطی مطرح می شود که به کمک آنها وظیفه شرعی مکلف معین می شود که اصول عملیه نام دارند. علمای اصول برای حجیت این ضوابط به ادله ای از قبیل: آیات، روایات، سیره ی عقلا و ... تمسک جسته اندکه البته در به برخی از این ادله اشکالاتی وارد شده است که تفصیل آنها و پاسخ های داده شده، در جای خود بحث شده اند.گستره ی اجرای این اصول و تأثیر آنها بر قوانین جمهوری اسلامی ایران علاوه بر حقوق مدنی، حقوق جزا را نیز فرا گرفته است، ولی در این نوشتار موارد کاربرد این اصول در حقوق مدنی که شامل حقوق اموال و مالکیت، اشخاص و محجورین و ادله ی اثبات دعوی است، بررسیمی شود. نتایج حاصله از این پزوهش نشان می دهد که در اجرای برخی از این اصول در مواردی از مواد قانونی اختلاف نظر وجود دارد. که به نظر می رسد این اختلافها از تفاوت دیدگاه های فقها و اختلاف نظر حقوق دانان در تفسیر قانون مدنی ناشی می-شود. به هر حال می توان گفت که اصل استصحاب، کاربردی ترین اصل عملی در حقوق مدنی است، و اصول دیگر همچون برائت، تخییر و احتیاط کارکرد کمتری در حقوق مدنی دارند. کلیدواژه ها: اصل، برائت، استصحاب، تخییر، احتیاط، حقوق مدن

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

اصل استصحاب در فقه و حقوق موضوعه

در فقه اسلامی بسیاری از احکام شرعی با استفاده از منابع چهارگانه‌ی قرآن، سنت، اجماع و عقل قابل استنباط می باشند. لیکن تعیین تکلیف برای همه موارد خاص و استنباط حکم مشخص آنها چیزی نیست که در آغاز قابل پیش بینی باشد به همین سبب مجتهد با استفاده از اصول عملیه، خلاء قانونی را پرکرده و در جهت کار آمدی علم فقه و پویایی اجتهاد قدم بر می دارد. یکی از آن اصول عملیه، اصل استصحاب است. چنان چه وجود حکم یا م...

full text

نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه

مجرای اصول عملیه استنباط احکام شرعی در مواردی است که دلیل شرعی وجود ندارد. مؤدای اصولْ غالباً حکم شرعی است و با اثبات حکمْ لوازم آن نیز ثابت می‌گردد، اما گاهی اصل در موضوع حکم شرعی جاری می‌شود (اصل موضوعی). در این فرض با جریان اصل وجود واقعی موضوع ثابت نمی‌گردد؛ زیرا وجود و عدم موضوع یک امر تکوینی است و قابل جعل از ناحیۀ شارع نیست و اصل توان اثبات آن را ندارد؛ بلکه به مجدد اصل ازجهت ترتب آثار و اح...

full text

مطالعۀ تطبیقی کارکردهای دوگانۀ اصل احتیاط در مسئولیت مدنی

با پیشرفت تکنولوژی، تولید محصولات و ایجاد فعالیت‌های جدید، گاه جامعه در معرض خطرهای جدی قرار می‌گیرد که در صورت وقوع آن‌ها باید هزینه‌های هنگفتی را صرف جبران خسارت وارد‌شده کرد. گاه حتی خسارت ایجاد‌شده غیرقابل جبران خواهد بود. در جلوگیری از چنین خطرهایی، از اصلِ احتیاط و اتخاذ اقدامات احتیاطی سخن به‌میان آمده است. این اصل در دهه‌های اخیر در قوانین داخلی، اسناد بین‌المللی و رویه‌های قضایی به‌کار ...

full text

اصل استصحاب در فقه و حقوق موضوعه

در فقه اسلامی بسیاری از احکام شرعی با استفاده از منابع چهارگانه ی قرآن، سنت، اجماع و عقل قابل استنباط می باشند. لیکن تعیین تکلیف برای همه موارد خاص و استنباط حکم مشخص آنها چیزی نیست که در آغاز قابل پیش بینی باشد به همین سبب مجتهد با استفاده از اصول عملیه، خلاء قانونی را پرکرده و در جهت کار آمدی علم فقه و پویایی اجتهاد قدم بر می دارد. یکی از آن اصول عملیه، اصل استصحاب است. چنان چه وجود حکم یا مو...

full text

اصل احتیاط در حقوق علوم کشاورزی و محیط زیست

رشته‌های حقوق علوم کشاورزی و محیط زیست متکی بر یک سری اصول هستند که از آن‌ها با عنوان خانوادۀ اصل هوشیاری یاد می‌شود. در میان این اصول، اصل احتیاط دارای اهمیت ویژه و کاربرد فراوان است. این اصل که منشأ تعهدات و الزامات متعدد برای مسئولان عمومی و فعالان بخش خصوصی در این حوزه‌هاست، در متون حقوقی متعدد بین‌المللی و ملی وارد شده و به‌طور مرتب محل استناد رویۀ قضایی است. تعیین مفهوم و چارچوب حقوقی این...

full text

اصل عملی یا اماره‌بودن استصحاب و اثرات آن بر اصول و فقه

  استصحاب که یکی از موضوعات پٌر کاربرد در علوم فقه و اصول فقه و حقوق است، در تعریف آن آمده است: « اِبقَاءُ مَا کُانُ» یعنی حکم به بقاء آنچه در زمان گذشته بوده است. از آغاز پیدایش علم اصول فقه، تا زمان وحید بهبهانی، علمای اصولی بر این باور بودند، دلیل حجیّت استصحاب، روایات است و استصحاب، یک قاعده­ی تعبّدی و تأسیسی در هنگام شک و تردید است و در نتیجه استصحاب، یکی از اصول عملیه است. امّا اغلب علمای اصولی بعد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یاسوج - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023